Merkez Selçuklu ilçesi tarihi Sille Mahallesi yakınındaki tepenin eteğinde düz kaya cephesinde kolaylıkla işlenebilen tüf kayaç yapısında inşa edilen Akmanastır'da, kilise, şapel, ayazma (kutsal su kaynağı), rahip odaları, inziva yerleri ile bir de mescit bulunuyor.
Kitabesine göre 11. yüzyılda yenilendiği anlaşılan Akmanastır, Hristiyan tarihi kaynaklarında "Aziz Khariton Kilisesi" olarak adlandırılıyor.
Boyu 20 metre, genişliği ise 13 metre olan, ortasında dikdörtgen dört paye kemerli kaya içine oyulmuş kilise, Bizans mimarisinde yaygın dört sütunlu inşa edilmiş.
Tarihi mekanın en önemli yerlerinden ayazmaya ise dere kenarındaki menfezden dar merdivenle iniliyor. Duvar ve tavanı taşla örülü yerde, Hazreti Mevlana'nın kaldığı ve ibadet ettiği tarihi kaynaklarda belirtiliyor.
Keşiş odalarında ise hücre şeklinde yapılar bulunuyor.
Bölgedeki bir mağaraya, Hazreti Meryem'in Hazreti İsa'yı dünyaya getirdiği mağara ile manevi irtibat kurulduğu inancından dolayı "Meryem Ana Vaftiz Yeri" adı verildiği bilgisi manastır kitabesinde yer alıyor.
Akmanastır, 1927'den itibaren 47. Mühimmat Bölük Komutanlığı Şehir Er Ali Bağcı Kışlası sınırları içinde muhafaza edildi.
Tarihi mekanlar, 1998'de "Korunması Gerekli Kültür Varlığı" olarak tescil edildi.
- Mühimmat galerileri Tuz mağaralarını andırıyor
Cephanelik Dönüşüm Projesi kapsamında 47. Mühimmat Bölük Komutanlığı'nın Çumra'daki yerine taşınma projesiyle, alanın Büyükşehir Belediyesine devredilmesiyle tarihi mekanlar, Anadolu Ajansı ekibince görüntülendi.
Kapadokya'daki mimari yapıların benzerlerinin de olduğu yerde askeri mühimmat deposu olarak kullanılan kaya oyma ve her biri 65 metre uzunluğundaki 14 galeri dikkati çekiyor.
İnşa tarihi bilinmeyen mühimmat galerileri, aydınlatmalarıyla tuz mağaralarını andırıyor. Yaklaşık 150 metre uzunluktaki 2 metre genişliği ve 3 metre yüksekliğindeki koridor, galerileri birbirine bağlıyor.
Her bir galeride metrelerce yükseğe açılan havalandırma bacası bulunuyor.
- "Askeri alanda olmasından dolayı çok iyi korunmuş"
Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Sanat Tarih Bölümü Erken Hristiyan ve Bizans Sanatları Ana Bilim Dalı Başkanı Doç. Dr. İlker Mete Mimiroğlu, Akmanastır'ın Konya'daki önemli dini merkezlerden birisi olduğunu söyledi.
Akmanastır'ın Aziz Khariton'un öğrencileri tarafından Geç Antik Dönem'de kurulduğunun değerlendirildiğini anlatan Mimiroğlu, "Bu manastır bölgede en önemli dini merkez olarak kendini gösteriyor. Askeri alanda olmasından dolayı çok iyi korunmuş. Bir taraftan da ziyaret edilemedi. Bu açıdan yerli ve yabancı turistlerce de büyük merak uyandırıyor. Manastır içinde bulunan çeşitli kitabelerden birinde en erken 11. yüzyılda buranın onarıldığı görülüyor. Manastırın bu tarihte yenilendiğini anlıyoruz." diye konuştu.
- Hazreti Mevlana'nın sıklıkla ziyaret ettiği biliniyor
Mimiroğlu, Akmanastır'ın Selçuklu döneminde büyüyen bir merkez olduğuna dikkati çekerek, "Kayıtlara göre, Hazreti Mevlana'nın bu manastıra geldiğini, sıklıkla ziyaret ettiğini ve buradaki kutsal ayazmada 7 gün 7 gece ibadet ettiğini biliyoruz. Bu dönemde manastır içinde mescit yapıldı. Çelebi efendiler (Mevlevi postnişin / Mevleviliğin önde gelen isimleri) bu mescitte ibadet etti. Manastıra çeşitli hediyeler verildiğini kayıtlardan biliyoruz. Bir manastır içinde mescit bulunması oldukça önemli. Bugün dünyada içinde mescit bulunan üç manastır var. Bu bakımdan oldukça eşsiz." ifadesini kullandı.