Türkiye'deki araç muayene hizmetleri kuzey ve güney olarak iki bölge halinde 20 Aralık 2004'te yapılan ihaleyle özelleştirilmiş, yatırımcılarla birinci ve ikinci bölge araç muayene istasyonlarının yapımı, bakımı ve işletilmesi hizmetlerine ilişkin imtiyaz sözleşmeleri 15 Ağustos 2007'de imzalanmıştı. Söz konusu sözleşmelerin süresi 14 Ağustos 2027'de sona erecek.
Araç Muayene İstasyonlarının Açılması, İşletilmesi ve Araç Muayenesi Hakkında Yönetmelik'te yer alan "Araç muayene ihalesi için imtiyaz sözleşme süresi bitimi tarihinden en az 5 yıl öncesinde gerekli plan, proje, altyapı ve benzeri işlemler başlatılır ve yeni ihale en geç 15 Ağustos 2027 tarihine kadar sonuçlandırılır." hükmü dolayısıyla harekete geçildi.
Mevcut sözleşmelerin bitiminden itibaren kamu hizmetinin kesintiye uğramadan sürdürülmesi için özelleştirme hazırlık çalışmalarının başlandı. Bu kapsamda, Cumhurbaşkanı Kararı'yla, araç muayene hizmetleri yeniden özelleştirme kapsam ve programına alındı.
Buna göre, araç muayene hizmeti, imtiyaz hakkı verilmesi suretiyle 20 yıl süreyle özelleştirilecek.
ÖİB tarafından yapılacak ihalede, teklif verme süresi dün sona ererken, kamu hizmetinin devamlılığının sağlanabilmesi için özelleştirme işlemleri 15 Ağustos 2027'ye kadar tamamlanacak.
Tekliflerin alınmasının ardından pazarlık usulüyle yapılacak ihalenin sonucu, Cumhurbaşkanı onayına sunulacak ve konuya ilişkin Rekabet Kurulu kararı da beklenecek. Danıştay sürecinin de tamamlanmasıyla sözleşme imzalanacak. Yeni işleticiler, ilgili bölgede araç muayene hizmetlerinin tek sağlayıcısı konumunda olacak.
Artan araç sayısına bağlı olarak yeni istasyon açılacak
İlgili mevzuat gereği, 20 yıllık imtiyaz döneminde muayene ücretlerinin ilk üç yıl için yüzde 30'u, sonraki 7 yıl için yüzde 40'ı, son 10 yıl için yüzde 50'si kamu payı olarak Hazineye aktarılacak. Yeni dönemde kredi kartıyla yapılacak muayene ücreti ödemelerinde, kredi kartı komisyonu vatandaşa yansıtılmayacak ve işleticiler tarafından üstlenilecek.
Hizmet verecek araç muayene istasyonlarını inşa etme ve gereken her türlü makine-ekipman yatırımını yapma yükümlülüğü işleticilere ait olacak. Ayrıca, 20 yıllık dönemde artan araç sayısına bağlı olarak yeni istasyon açma zorunluluğu da bulunuyor.
Özelleştirme ihalesi kapsamında trafiğe tescilli motorlu ve motorsuz araçların muayeneleri, Avrupa Birliği standartlarında yapılacak.
Böylece, trafik kazalarında araçlardan kaynaklı can ve mal kaybının önlenmesi amacıyla kamu denetim ve gözetimi altında yapılacak araç muayene istasyonlarına ilişkin yatırımların yapılarak muayene hizmetlerinin kamu bütçesine herhangi bir yük getirmeden özel sektör aracılığı yapılmasının sağlanması hedefleniyor.
Bu arada, Türkiye'de yaklaşık 31 milyon 300 bin araç bulunuyor. Araçların büyük bölümünü otomobiller oluşturuyor. Mevcut durumda ülkede 223 sabit ve 93 seyyar muayene istasyonu faaliyet gösteriyor.
