Türkiye Kupası 5. tur maçlarında tribünlerde ortaya çıkan tablo; kulüp borçları, transfer yasakları, kötü zemin, topun oyunda kalma süresi gibi sorunları çözmesi gereken Türk futbolunun problemlere karşı takındığı sessiz tavrın yansıması oldu.
Kupada 5. turun ilk karşılaşması, VavaCars Fatih Karagümrük ile Kırklarelispor arasında oynandı. Maç sırasında boş kalan Atatürk Olimpiyat Stadı ise mücadele boyunca antrenör ve futbolcu sesleriyle yankılandı.
Görevli sayısının taraftardan fazla olduğu karşılaşma, ülkedeki "parçalı bulutlu" futbol iklimini gözler önüne sererek 'Türk futbolunda sorunlar neden bitmiyor?' sorusunu akıllara getirdi.
80 bin kişilik statta 80 taraftar dahi yoktu
"Güzel oyun"un ana unsurları futbolcu ve taraftarların sayısı, VavaCars Fatih Karagümrük-Kırklarelispor karşılaşmasındaki görevli sayısına yetişemedi.
Maç kadrolarındaki 40 futbolcu ile tribünlerdeki 20'ye yakın taraftar sayısı, yüzlerce polis ile diğer stat görevlilerinin sayısının çok altında kaldı.
Kupadaki diğer karşılaşmalarda da tribünlerdeki büyük boşluklar ve benzer tablo göze çarptı.
20 takımın 14'ü 10 bin ortalamaya ulaşamadı
Bu sezon Süper Lig'de 20 takımın 14'ü, maç başına 10 bin seyirci ortalamasına ulaşamadı.
Alanyaspor, Antalyaspor, Başakşehir, Çaykur Rizespor, Gaziantep FK, Hatayspor, İstanbulspor, Fatih Karagümrük, Kasımpaşa, Kayserispor, Konyaspor, MKE Ankaragücü, Pendikspor ve Sivasspor, 10 bin ortalamaya çıkamayan takımlar oldu.
Listenin son 6 sırasındaki 5 kulüp İstanbul'dan
İstanbul temsilcileri, Süper Lig'de en az seyirci ortalamasına sahip kulüpler olarak dikkati çekti.
Listenin son 6 basamağında İstanbulspor, Alanyaspor, Kasımpaşa, Başakşehir, Pendikspor ve Fatih Karagümrük yer aldı.
Süper Lig'de 20. hafta sonunda kulüplerin seyirci ortalamaları şu şekilde:
Kulüp Seyirci ortalaması
1 Galatasaray 42,185
2 Fenerbahçe 39,004
3 Beşiktaş 25,307
4 Trabzonspor 20,731
5 Samsunspor 15,134
6 Adana Demirspor 13,046
7 Gaziantep FK 9,768
8 Antalyaspor 9,107
9 Kayserispor 8,169
10 MKE Ankaragücü 7,437
11 Konyaspor 7,340
12 Hatayspor 7,150
13 Çaykur Rizespor 5,076
14 Sivasspor 3,716
15 İstanbulspor 3,027
16 Alanyaspor 2,942
17 Kasımpaşa 2,568
18 Başakşehir 2,245
19 Pendikspor 1,071
20 Fatih Karagümrük 815
Avrupa'da 96 takımdan 2'si 10 bin seyirci ortalamasının altında
Transfermarkt'ın verilerine göre bu sezon Avrupa'nın 5 büyük ligindeki 96 takımdan sadece 2'si, 10 bin seyirci ortalamasının altında kaldı.
Bundesliga'da 15 bin, Premier Lig, Serie A ve La Liga'da maç başına 10 bin seyirci ortalamasının altında kulüp bulunmuyor. Ligue 1'de ise sadece iki kulüp (Monaco ve Clermont) 10 bin seyirci ortalamasına ulaşamadı.
İngiltere'nin ikinci ligi Championship'te de 10 bin seyirci ortalamasının altında kulüp yer almıyor. Bundesliga 2'de ise sadece stat kapasiteleri sırasıyla 15 ve 10 bin olan Wiesbaden ile Elversberg bu ortalamayı geçemedi.
Son 5 sezon seyirci ortalamaları
Transfermarkt'ın verilerine göre Süper Lig'de 2018-19, 2019-20, 2021-22, 2022-23 ve 2023-24 olmak üzere seyircili oynanan son 5 sezon hesaba katıldığında, bu yıl ligdeki 20 takımdan 12'si, maçlarını 10 bin seyirci ortalamasının altında oynadı.
Söz konusu periyotta Galatasaray, 35 bin 984 seyirci ortalamasıyla zirvede yer aldı, Fatih Karagümrük ise 923 ortalamayla son basamakta kaldı.
Ligde son 5 sezonun seyirci ortalamaları şöyle:
Kulüp Seyirci ortalaması
1 Galatasaray 35,984
2 Fenerbahçe 35,197
3 Beşiktaş 26,939
4 Trabzonspor 25,363
5 Samsunspor 15,134 (1 sezon)
6 Adana Demirspor 14,496 (3 sezon)
7 Konyaspor 11,822
8 MKE Ankaragücü 10,068 (4 sezon)
9 Antalyaspor 9,455
10 Kayserispor 7,995
11 Gaziantep FK 6,562 (4 sezon)
12 Hatayspor 6,511 (3 sezon)
13 Sivasspor 6,303
14 Çaykur Rizespor 5,690 (4 sezon)
15 Alanyaspor 3,748
16 İstanbulspor 2,751 (2 sezon)
17 Başakşehir 2,561
18 Kasımpaşa 2,379
19 Pendikspor 1,071
20 Fatih Karagümrük 923 (3 sezon)
* NOT: Pandemi nedeniyle seyircisiz oynanan 2020-2021 sezonu ve takımların Süper Lig'de mücadele etmediği sezonlar ortalamalara dahil edilmemiştir. Pandemi sebebiyle bir kısmı seyircisiz oynanan 2019-2020 sezonu ise ortalamalara eklenmiştir.
Şampiyonluk iddiası seyirciyi tribüne çekiyor
Türkiye'de kulüpler, şampiyonluğa oynadıkları sezonlarda tribünlerini doldurmakta zorlanmıyor.
Süper Lig'de şampiyonluk yarışındaki Fenerbahçe ve Galatasaray'ın bu sezon tribünlerini doldurduğu görülüyor. Bu sezon sarı-kırmızılılar 42 bin 185 ve sarı-lacivertliler 39 bin 4 seyirci ortalamasıyla maçlara çıktı.
Buna karşın "dört büyükler"in diğer iki halkası Beşiktaş 25 bin 307 ve Trabzonspor 20 bin 731 seyirci ortalamasıyla bu sezonki maçlarını oynadı.
Trabzonspor'un şampiyon olduğu 2021-2022 sezonunda Beşiktaş, Fenerbahçe ve Galatasaray'ın seyirci ortalamaları düştü. Söz konusu sezonda Beşiktaş 18 bin 506, Fenerbahçe 24 bin 722 ve Galatasaray 21 bin 425 ortalamayla maçlarda mücadele etti.
Türk futbolundaki kısır döngü
Türk futbolu; yabancı sayısı kuralı, hakem kararları ve play-off tartışmaları ekseninde girdiği kısır döngüden yıllardır kurtulamadı.
Belli periyotlarla ortaya çıkan söz konusu üç konu başlığı, Türk futbolunda konuşulması gereken ana maddeleri de gölgelemeye devam ediyor.
Altyapı yetersizliği, kötü zeminler ve futbol kalitesi üzerine yoğunlaşması gereken Türk futbolu; yabancı sayısı, hakem kararları ve play-off tartışmaları gibi maddeler üzerine oluşan kısır döngü nedeniyle kaostan çıkamadı.
Kaotik ortam zirve yaptı
Topun oyunda kalma sürelerine bakıldığında neredeyse tek yarı üzerinden oynanan maçlar ve ortaya çıkan futbol, taraftarları statlardan hatta televizyon karşısından dahi uzaklaştırdı.
Maçların ardından sahadaki oyundan ziyade hakem kararları ve yönetici açıklamalarının gündeme geldiği bir futbol ortamı oluştu.
Gelinen son noktada hakem Halil Umut Meler'in eski MKE Ankaragücü Başkanı Faruk Koca tarafından saha ortasında yumruklanmasıyla Türk futbolundaki kaotik ortam zirve yaptı.
98 dakikalık derbi 110 kez durdu
Taraftarlar, günlerce belki de aylarca beklediği 24 Aralık 2023'teki Fenerbahçe-Galatasaray derbisi için stada gittiğinde futbol yerine başka bir oyun izlemek zorunda kaldı.
Futbolun meyvesi ve taraftarların statlara geliş sebebi golün olmadığı maçta 45 faul, 55 taç, 8 korner, 2 ofsayt izlendi. Bir başka deyişle uzatmalarla 98 dakika süren karşılaşma, 110 kez durdu.
Süper Kupa maçı ise Suudi Arabistan'da yaşanan kriz nedeniyle oynanamadı. Neticede 5 günde iki derbi izlemeyi bekleyen futbolseverler, bir derbiyle yetinirken sahada gol ve hatta futbol dahi izleyemedi.
Süper Lig'den 7 takıma transfer yasağı
FIFA, borçlarla boğuşan Süper Lig kulüplerinin 7'sine transfer yasağı getirdi.
Şeffaflığı teşvik etme çabaları doğrultusunda, tescil yasağına tabi kulüpleri listeleyen dijital bir uygulama başlatıldığını duyuran FIFA; Yukatel Adana Demirspor, Bitexen Antalyaspor, Corendon Alanyaspor, Atakaş Hatayspor, MKE Ankaragücü, Mondihome Kayserispor'a 3'er, Yılport Samsunspor'a ise 2 dönem transfer yasağı uyguladı.
Transfer yasağı getirilen diğer takımlar ise Adanaspor, Akhisarspor, ALG Spor, Altay, Bursaspor, Denizlispor, Elazığspor, Erzurumspor, Giresunspor, Kardemir Karabükspor, Kayseri Erciyesspor, Manisaspor, Mersin Talimyurdu Spor Kulübü, Tuzlaspor, Ümraniyespor, Yeni Malatyaspor oldu.
"Dört büyükler"in toplam borcu 29,3 milyar lira
Kulüplerin, Kamuyu Aydınlatma Platformuna (KAP) gönderdiği finansal durum raporlarına göre 30 Kasım 2023 itibarıyla Türk futbolunun "dört büyükler"i Beşiktaş, Fenerbahçe, Galatasaray ve Trabzonspor'un borsaya açık şirketlerinde toplam borç, 29,3 milyar liraya ulaştı.
(30.11.2023)
Borç (milyar lira)
Beşiktaş
7,30
Fenerbahçe
8,43
Galatasaray
8,85
Trabzonspor
4,79
Süper Lig yayın geliri çok geride kaldı
Süper Lig, UEFA puanı sıralamasında Türkiye'nin 9. basamakta bulunduğu Avrupa'nın ilk 10 ülkesinde bu sezonki ulusal televizyon yayın gelirlerinin çok gerisinde kaldı.
Güncel kurla Türkiye'de 67 milyon avroluk anlaşmaya karşın listenin zirvesindeki İngiltere Premier Lig, 1,6 milyar sterlinlik yayın gelirine sahip. Premier Lig'de 2025-2026 sezonundan itibaren 4 yıllık dönemi kapsayan 6,7 milyar sterlinlik yeni bir anlaşma da imzalandı.
Ülke puanı sıralamasına göre söz konusu ülkelerde yayın anlaşmalarının bu sezonki değeri şöyle:
Lig Yıllık TV yayın geliri (avro)
1 İngiltere 1,9 milyar
2 İspanya 990 milyon
3 İtalya 927 milyon
4 Almanya 1,08 milyar
5 Fransa 582 milyon
6 Hollanda 76,5 milyon
7 Portekiz 192 milyon
8 Belçika 103 milyon
9 Türkiye 67 milyon
10 İskoçya 29 milyon